Design, który działa. Jak polska branża projektowa wspiera kulturę, innowacje i gospodarkę

Raport CRPK pokazuje, że design to strategiczny zasób nowoczesnego państwa. Festiwale takie jak Łódź Design Festival pokazują, jak projektowanie wpływa na jakość życia, konkurencyjność gospodarki i rozwój miast.

Potencjał gospodarczy sektora projektowego

Z raportu „Zaprojektować polski design”, opublikowanego przez Centrum Rozwoju Przemysłów Kreatywnych (CRPK) w maju 2025 roku, wyłania się obraz sektora projektowego jako ważnego, choć wciąż niedostatecznie rozpoznanego filaru polskiej gospodarki. Wartość branży designu w Polsce szacowana jest na 4,3–6,5 miliarda złotych rocznie, a średni staż pracowników sektora wynosi 7,7 lat.

69% respondentów ocenia pozytywnie jakość projektów powstających w Polsce, a 68% podkreśla, że design realnie wpływa na wybory konsumentów. Pomimo to, aż 67% badanych twierdzi, że w Polsce brakuje strategii rozwoju branży projektowej, 56% wskazuje na zbyt słabą współpracę z przemysłem, a 54% mówi o odczuwalnym spowolnieniu sektora. 42% respondentów uznaje zalew tanich produktów z Azji za poważne zagrożenie.

Jak podsumowują autorzy raportu: „Polska branża projektowa rozwija się w sposób rozproszony, nieskoordynowany i wciąż zbyt słabo zdefiniowany systemowo”.

Design społecznie odpowiedzialny i technologicznie świadomy

Aż 60% badanych wskazuje zrównoważony rozwój jako jeden z najważniejszych kierunków dla przyszłości designu w Polsce. Projektanci coraz częściej uwzględniają kwestie klimatu, inkluzywności, dostępności czy produkcji cyrkularnej. Jednocześnie największe potrzeby szkoleniowe dotyczą dziś sztucznej inteligencji, która wyprzedza nawet klasyczne umiejętności projektowe.

Tylko 45% projektantów deklaruje, że wiedza zdobyta na studiach przydaje się w ich obecnej pracy. 50% firm oferuje dziś personalizację produktów lub usług, a 40% wdraża rozwiązania z zakresu ekologii i AI.

To silny sygnał dla uczelni i decydentów – potrzebna jest aktualizacja programów nauczania i szersze inwestycje w kompetencje przyszłości.

Instytucje mają znaczenie. Przykład Łódź Design Festival

Jednym z najczęściej wskazywanych w badaniu CRPK źródeł wsparcia i inspiracji są wydarzenia branżowe. Wśród nich zdecydowanie wyróżnia się Łódź Design Festival (ŁDF) – znany aż 79% respondentów, co czyni go najbardziej rozpoznawalnym wydarzeniem wzorniczym w Polsce.

Festiwal od 2007 roku łączy projektantów, przedsiębiorców i szeroką publiczność wokół tematów projektowania, architektury i innowacji społecznych.

Jak podkreśla raport: „Obecnie w Polsce odbywają się dwa znaczące wydarzenia poświęcone szeroko rozumianemu projektowaniu – Łódź Design Festival oraz Gdynia Design Days – które wyróżniają się pod względem frekwencji, poziomu merytorycznego i ponadlokalnego znaczenia”.

Tegoroczna, 19. edycja ŁDF odbyła się w dniach 20–25 maja 2025 pod hasłem „nie_koniec / un_end” i była częścią wydarzeń towarzyszących polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej. Program objął ponad 60 wystaw i wydarzeń – m.in. jubileuszową odsłonę plebiscytu must have (wyróżniającego polskie wdrożenia), międzynarodowy konkurs make me! (wspierający debiut w branży projektowej), wystawę główną EverCity oraz 10. edycję debaty eksperckiej Archiblok.

Podobnie jak Dutch Design Week w Eindhoven czy Biennale Design Saint-Étienne we Francji, ŁDF łączy wydarzenia prezentacyjne z funkcją laboratorium – testując nowe podejścia do współpracy między twórcami, producentami, miastami i instytucjami.

Europejski kontekst i wnioski strategiczne

Raport CRPK wpisuje się w szerszy europejski kontekst. Zgodnie z analizą Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego (EIF), przemysły kultury i kreatywne w UE-27, Norwegii i Islandii w 2020 roku wygenerowały 354 miliardy euro wartości dodanej brutto – co odpowiadało 5,3% całkowitej wartości dodanej – oraz zatrudniały ponad 8,1 miliona osób, czyli 6,3% ogółu zatrudnionych w tych krajach. To więcej niż zatrudnienie w przemyśle motoryzacyjnym. Przemysły kreatywne stanowiły także 12,4% wszystkich przedsiębiorstw.

Z kolei raport Cultural and Creative Cities Monitor Komisji Europejskiej podkreśla, że wydarzenia kulturalne i kreatywne są katalizatorami lokalnych innowacji, inwestycji i budowy kapitału społecznego, odgrywając kluczową rolę w rozwoju miast.

Polski sektor kreatywny jest gotów na taką rolę – jednak, jak wskazuje raport CRPK, potrzebuje infrastruktury, polityki i systemowego wsparcia. Design to dziś nie tylko piękny przedmiot. To język strategii, wartości i zmiany społecznej. Festiwale takie jak Łódź Design Festival – łączące edukację, eksperyment i promocję – są niezbędnym ogniwem zarówno kultury, jak i nowoczesnej, zrównoważonej gospodarki.

Fundament do dalszych działań

Raport „Zaprojektować polski design” to nie tylko zbiór danych – to diagnoza kondycji i potencjału sektora, ale też konkretna mapa wyzwań, jakie stoją przed projektantami, instytucjami i decydentami. Zawiera analizę wizerunku społecznego designu, opis struktury branży, ocenę jakości edukacji, przegląd wydarzeń i narzędzi promocji oraz katalog rekomendacji strategicznych dla przyszłości polskiego projektowania.

Pełna treść raportu dostępna jest bezpłatnie na stronie Centrum Rozwoju Przemysłów Kreatywnych: www.crpk.pl. To lektura obowiązkowa dla wszystkich, którzy chcą nie tylko mówić o innowacjach, ale rzeczywiście je projektować – i wspierać tych, którzy je tworzą.

Źródła grafik:

Źródła danych:

[1] Zaprojektować polski design. Raport o stanie branży projektowej w Polsce, Centrum Rozwoju Przemysłów Kreatywnych, maj 2025, https://raport-design.crpk.pl [dostęp online: 3 czerwca 2025]
[2] European Investment Fund, Market Analysis of the Cultural and Creative Sectors in Europe, https://www.eif.org/InvestEU/guarantee_products/ie-ccs-market-study.pdf [dostęp online: 3 czerwca 2025]
[3] European Commission, Cultural and Creative Cities Monitor – 2023 Edition, https://publications.jrc.ec.europa.eu/repository/handle/JRC134516 [dostęp online: 3 czerwca 2025]

POBIERZ RAPORT